Zaawansowana pieczęć elektroniczna organu celnego

Ustawa z dnia 30 marca 2021 r. o zmianie ustawy – Prawo celne oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 802) wprowadza w życie zmiany procedury celnej. Podkreślenia wymaga fakt, iż do enumeratywnie wymienionych metod podpisywania dokumentów elektronicznych dodano zaawansowaną pieczęć elektroniczną organu celnego, o której mowa w art. 10b ust. 3 ustawy – Prawo celne. Zaznaczyć należy, iż zaawansowana pieczęć elektroniczna nie ma jednak zastosowania co do wydawanych przez organy celne decyzji. Jak wynika z normy art. 10b ust. 3 Prawa celnego, pieczęć będzie generowana jedynie w przypadku pozostałych pism przesyłanych drogą elektroniczną.

Z uwagi na wskazane normy kluczową staje się definicja podpisu elektronicznego. Podpisem elektronicznym są „dane w postaci elektronicznej, które są dołączone lub logicznie powiązane z innymi danymi w postaci elektronicznej, i które użyte są przez podpisującego jako podpis”. Definicja ta została zawarta w art. 3 pkt 10 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 910/2014 z dnia 23 lipca 2014 r. w sprawie identyfikacji elektronicznej i usług zaufania w odniesieniu do transakcji elektronicznych na rynku wewnętrznym oraz uchylającego dyrektywę 1999/93/WE – zwanego też „rozporządzeniem eIDAS”, do którego bezpośrednio odnosi się ustawa z dnia 5 września 2016 r. o usługach zaufania oraz identyfikacji elektronicznej, regulująca wybrane kwestie z bezpośrednio obowiązującego rozporządzenia eIDAS.

Zgodnie z ogólną klasyfikacją podpisy elektroniczne dzielimy na:

→ pieczęć elektroniczną,

→ podpis kwalifikowany,

→ profil zaufany,

→ zaawansowany podpis elektroniczny,

→ podpis niekwalifikowany.

Wśród rodzajów podpisów elektronicznych wymieniona jest pieczęć elektroniczna, która zgodnie z art. 3 pkt 25 rozporządzenia eIDAS definiowana jest jako „dane w postaci elektronicznej dodane do innych danych w postaci elektronicznej lub logicznie z nimi powiązane, aby zapewnić autentyczność pochodzenia oraz integralność powiązanych danych”. W praktyce, w porównaniu z podpisem elektronicznym pieczęć elektroniczna odróżnia się jedynie tym, iż za jej wystawienie odpowiada system, a nie konkretna osoba.

Jak wynika z rozporządzenia eIDAS (art. 3 pkt 26), zdefiniowano zaawansowaną pieczęć elektroniczną poprzez wskazanie warunków (określonych w art. 36 rozporządzenia eIDAS), jakie powinna spełniać pieczęć elektroniczna, aby być uznaną za takową. Wymogi określają, iż zaawansowana pieczęć:

a) jest unikalnie przyporządkowana podmiotowi składającemu pieczęć;

b) umożliwia ustalenie tożsamości tego podmiotu;

c) jest składana przy użyciu danych służących do składania pieczęci elektronicznej, które podmiot składający może, z dużą dozą pewności, użyć pod wyłączną swoją kontrolą; oraz

d) jest powiązana z danymi podpisanymi w taki sposób, że każda późniejsza zmiana danych jest rozpoznawalna. Wprowadzona do postępowania celnego zaawansowana pieczęć elektroniczna organu celnego służyć ma przede wszystkim prawidłowej identyfikacji stron dokonujących technicznych czynności.

W przypadku złożenia dokumentu będzie generowane – po wpłynięciu pisma do organu celnego – zwrotne Urzędowe Poświadczenie Przedłożenia, stanowiące dokument elektroniczny opatrzony pieczęcią.

Tak otrzymane potwierdzenie zapewnia związek z organem celnym, opisanym przez tę pieczęć, oraz dołączonymi do niej danymi, a dokument od tego momentu uważa się za doręczony do skrzynki podawczej podmiotu publicznego, tj. organu celnego. Pieczęć elektroniczna zapewnia również integralność dokumentu elektronicznego i autentyczność pochodzenia danych (art. 35 ust. 2 rozporządzenia eIDAS).

Pieczęć elektroniczna może pomóc w automatyzacji wielu procesów w administracji publicznej, a także być kolejnym krokiem do przełomu w usługach online. Oznaczałoby to ich znaczne usprawnienie i odciążenie obecnie funkcjonujących systemów, przy jednoczesnym zachowaniu bezpieczeństwa. Stąd w zamiarze ustawodawcy wprowadzenie do systemu celnego zaawansowanej pieczęci elektronicznej ma ułatwić i usprawnić prowadzenia postępowania celnego. Powyższe przepisy weszły w życie z dniem 1 czerwca 2021 r. urlop w wymiarze mu przysługującym, bądź wyższym.

Gabriela Kaim